Vrijdag 10 december 1948 (70 jaar geleden), de dag dat de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens werd aangenomen. Artikel 12, bescherming tegen willekeurige inmenging in uw persoonlijke aangelegenheden. 2018, het jaar waarin niemand nog iets te verbergen heeft. Morgen, de dag waarop iedereen beseft waar technologie toe in staat is. Misschien heeft u meer te verbergen dan u zelf beseft?
Cyberspace
“Governments of the Industrial World, you weary giants of flesh and steel, I come from Cyberspace, the new home of Mind. On behalf of the future, I ask you of the past to leave us alone. You are not welcome among us. You have no sovereignty where we gather.”
John Perry Barlow schreef in 1996 al duidelijke taal in zijn ‘Declaration of the Independence of Cyberspace’. Het was een tijd waarin alles nog mogelijk leek: de kennismaking van het wereldwijde web met het grote publiek, waar overheden amper grip op hadden. Het was een nieuwe Wereld waarin vrijheid vooropgesteld werd, zonder afgebakende landsgrenzen en bijhorende restricties.
Meer dan twintig jaar later is het landschap sterk veranderd. Media bombarderen ons dagelijks met een zwarte realiteit, waarin angst en pijn naar voor geschoven worden. Het zijn aandachtstrekkers die een vertekend beeld scheppen. Terrorisme is een hot item dat overal de voorpagina’s haalt, terwijl het dodental in het verkeer nog altijd een pak hoger ligt dan door aanslagen. Overheden maken er graag gebruik van om nieuwe wetten gestemd te krijgen.
Het toevoegen van onze vingerafdrukken aan onze identiteitskaarten is het meest recente, maar lang niet het laatste voorstel dat de regering er wil doorduwen. Is het nog proportioneel te noemen de biometrische data van miljoenen mensen te verzamelen, met het oog op het vatten van enkele terroristen?
Bovendien is het één ding om gewillig je vingerafdrukken aan de overheid te geven, het wordt een heel andere zaak als deze in handen komen van iemand anders. Kan de overheid ons beloven dat deze data waterdicht beveiligd wordt? Veiligheid garanderen vereist een constant proces waarin je potentiële hackers telkens een stapje voor blijft. Het is een kat en muis spel waar je nooit over zekerheid kunt spreken. Het is een risico dat de overheid wil aanvaarden en waar de burgers geen inspraak over krijgen.
City of Things
Waar Cyberspace eerder een utopisch beeld van het internet vormde, is de City of Things de realiteit waar we naartoe stevenen: een slimme stad die alles hoort en ziet wat je doet. Door middel van diverse sensoren kan men bijvoorbeeld mobiliteitsproblemen aanpakken. Verkeerslichten kunnen zo perfect weten wanneer ze best verspringen om het verkeer zo vlot mogelijk te laten doorstromen.
Een concreet voorbeeld dat we vandaag al zien verschijnen op onze wegen, zijn de ANPR-camera’s. Automatic Number Plate Recognition zou bijvoorbeeld helpen in de strijd tegen de georganiseerde misdaad. In Nederland zetten ze dit systeem ook in tegen misbruik van bedrijfswagens, om te controleren dat de wagen niet voor privédoeleinden wordt gebruikt.
Wist u echter dat deze camera’s nu al foto’s van iedere wagen maken, waarop de inzittenden ook duidelijk herkenbaar zijn? Het is maar een kleine moeite dit te combineren met automatische gezichtsherkenning, wat de overheid graag wil doen. Dit dreigt te evolueren naar een constante monitoring van ons allemaal, waarbij de overheid perfect weet wie waar is.
Men spreekt van een ‘function creep’ wanneer men vandaag een slimme toepassing introduceert met het oog op een bepaald doel, en men morgen diezelfde toepassing aanwendt voor een ander doel dat mogelijk een veel grotere impact op onze privacy heeft. Juist daarom vereist de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG of GDPR), vooraleer men persoonsgegevens gaat verwerken, een duidelijke doelstelling die men niet zomaar mag wijzigen. ANPR-camera’s kunnen handig zijn om gestolen wagens terug te vinden of bepaalde mensen op te sporen, maar het is een wereld van verschil om dit te gebruiken voor een automatische exacte monitoring van alle burgers.
Big data
Big Data is een concept dat tot vervelens toe overal begint op te duiken. Data is het nieuwe goud. Bedrijven als Facebook en Google verdienen er rijkelijk hun boterham mee, maar wat houdt het precies in?
Mensen hebben vaak nog het gevoel dat ze de controle behouden over de gegevens die ze al dan niet willen delen. Iedereen kiest zelf wat hij of zij op Facebook plaatst, maar slimme algoritmes zijn tegenwoordig in staat aan de hand van deze gegevens andere gegevens te voorspellen met een zeer hoge accuraatheid. Zo is er het voorbeeld van een bepaald algoritme dat op basis van een foto vrijwel zeker kan weten of u hetero- of homoseksueel bent (Wang & Kosiński, 2018). Misschien wil u uw seksuele voorkeur niet met de wereld delen, maar door het delen van uw foto’s kan men dit alsnog achterhalen.
Op die manier wordt het heel gemakkelijk mensen in vakjes onder te brengen, zeker als een overheid besluit overal camera’s te hangen en het beeldmateriaal te koppelen aan automatische gezichtsherkenning. In een land als België lijkt dit misschien minder relevant, maar wanneer u ergens woont waar een regime homoseksualiteit als een misdrijf bestempelt, wordt dit plots wel heel gevaarlijk. Bovendien is de accuraatheid geen 100%, dus wat als u een verkeerd etiket krijgt opgeplakt?
In China wil de overheid evolueren naar een verplicht systeem waar iedereen een cijfer krijgt toebedeeld. Momenteel zit dit in de testfase, maar veel Chinezen maken hier al vrijwillig gebruik van omwille van de voordelen die hieraan gekoppeld zijn. Het cijfer weerspiegelt dan je betrouwbaarheid op basis van verschillende parameters, dat bijvoorbeeld wordt ingezet om al dan niet een kredietlening toe te kennen. Het kan mensen helpen een lening vast te krijgen die ze anders niet zouden krijgen, maar omgekeerd duwt de overheid mensen in een voorgemaakte vorm waar ze niet snel meer uitgeraken. Omgaan met onbetrouwbare mensen bezorgt u een lagere score, waardoor u deze mensen gaat mijden. Er wordt een soort artificiële standenmaatschappij opgebouwd die het leven van mensen bepaalt.
Privacy? U heeft toch ook niets te verbergen?
“Privacy? U heeft toch ook niets te verbergen?” Het is één van meest gehoorde argumenten tegen de privacybescherming. Als men echter beseft wat de mogelijkheden vandaag zijn en hoe snel de technologie op dit vlak evolueert, weet niemand wat ze morgen met uw data zullen doen.
Niemand wil graag in een vakje geduwd worden, laat staan in een fout vakje. De AVG geeft u de mogelijkheid om een rechtzetting te vragen van foutieve of verouderde data. Deze wetgeving is het antwoord van Europa op de huidige tendens. Het vertrekt vanuit het standpunt van u als betrokkene en reikt middelen aan om terug de controle te verkrijgen over uw data. Het heeft voor een wereldwijde schokgolf gezorgd, met de bedoeling bedrijven en overheden aan te zetten bewuster met onze data om te gaan. De nice to know mentaliteit moet dringend gewijzigd worden in een need to know mentaliteit.
Nieuwe technologieën worden in het leven geroepen, met eindeloze mogelijkheden. Niemand heeft echter een glazen bol. Juist daarom is het zo belangrijk privacy te verdedigen.
